ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΜΕ ΚΑΤΕΡΓΑΡΙΚΑ ΖΩΑ

Οι αρχαιότεροι “δάσκαλοι” των ανθρώπων είναι τα ζώα και οι πιο ξακουστοί και αγαπητοί ήρωες ανάμεσά τους δεν είναι άλλοι από τους κατεργάρηδες του ζωικού βασιλείου. Σε ιστορίες και μύθους από κάθε γωνιά του κόσμου, κατεργάρηδες όπως ο Λαγός και το Κοράκι τιμούνται ως μέρος της δημιουργίας της Γης. Οι πονηριές και τα κόλπα τους μας δίδαξαν ικανότητες χωρίς τις οποίες θα ήμασταν πλάσματα φτωχά και αβοήθητα. Οι παλαιότεροι παραμυθάδες αναφέρονταν με περίσσιο θαυμασμό στα κατεργάρικα ζώα που μάθαιναν στους ανθρώπους πώς να ζουν με κέφι και καπατσοσύνη. Τα ζώα αυτά οι πρόγονοί μας τα ζωγράφιζαν στα τοιχώματα των σπηλαίων τους πριν από χιλιάδες χρόνια. Τις ιστορίες τους τις διηγούνται σε ολόκληρο τον κόσμο -στην Ασία, στην Αφρική, στην Ευρώπη και απ’ άκρη σ’ άκρη στην αμερικανική ήπειρο- σε πολιτισμούς που οι παραδόσεις των μύθων και των παραμυθιών τους δεν είχαν έρθει σε επαφή μεταξύ τους, αλλά έχουν όλες ένα κοινό στοιχείο: τις περιπέτειες των απίθανων αυτών κατεργάρηδων. Όσοι επέζησαν από τα τρομερά ταξίδια μεταφοράς σκλάβων από την Αφρική στην Αμερική έφεραν μαζί τους ιστορίες για τέτοιους κατεργάρηδες ήρωες, όπως ο Ανάνσε, ιστορίες γεμάτες χιούμορ και σοφία, που τους βοηθούσαν να ξεπερνούν και να νικούν κάθε λογής δυσκολίες. Οι ιστορίες αυτές αποτέλεσαν επίσης την απαρχή της αφροαμερικανικής μυθοπλαστικής παράδοσης, που μας έδωσε αργότερα χαρακτήρες γνωστών κατεργάρηδων, όπως ο Κούνελος Μπρερ. Η εξήγηση της γοητείας που ασκούν οι κατεργάρηδες είναι απλή: είτε πρόκειται για κάποιον πεινασμένο λύκο είτε για ένα αβοήθητο βατραχάκι, οι ήρωες αυτοί βρίσκουν πάντοτε έναν τρόπο να τα βγάλουν πέρα, τη στιγμή που όλα δείχνουν ότι δεν υπάρχει καμία ελπίδα. Ανεξάρτητα από το μέγεθός του, το κάθε ζώο χρησιμοποιεί την εξυπνάδα του, τις ικανότητες, την πανουργία και την αντοχή του -με κόλπα, απάτες, ελιγμούς ή παγίδες-για να ξεφύγει από τον κίνδυνο που το απειλεί και να κατακτήσει την ελευθερία του. Καταφερτζήδες ή χαμένοι, έχουν όλοι να αποκομίσουν κάτι χρήσιμο από τις ιστορίες